22 Nisan 2010 Perşembe

Lilith, Adem'in İlk Karısı | Vera Zingsem


Geçen yılki İzmir Kitap Fuarı'nda ilgimizi çeken standlardan biri mitoloji serisi standıydı, Çin efsaneleri, Japon mitolojisi ve Lilith'i anlatan üç kitapla ayrılmıştık o standdan, diğer kitaplar hala okunmayı beklerlerken Lilith adlı bu kitabı yutar gibi iki üç günde okuyuvermiştim. Mitoloji denilen şey açıkçası çok fazla ilgisi olmayana uzaktan çok ilginç görünse de biraz okumaya başladıktan sonra sıkmakta okuyanı. Bu yüzden şimdiye kadar bir solukta bitirdiğim ilk mitolojik kitap olan Lilith'e de bu blogda yer vermeye karar verdim, belki sizin de mitolojiye olan önyargınızı kırar.

Öncelikle bu mitin kahramanı olan Lilith başlıbaşına ilginç bir mitolojik kahraman, pek çok ulvi karakter iyilik yaparken, tanrılar ve onların yarattıkları varlıklar genellikle iyilikle görevlendilirmişken, Lilith, şeytanın işbirlikçisi olarak bilinir. Daha da basit bir şekilde tanıtmak gerekirse Lilith'i, onun, Adem'in Havva'dan önceki eşi olduğunu ancak Adem'e boyun eğmemek istemesiyle tanrıları ve Adem'i kızdırdığını, bu sebeple de şeytanla işbirliği yaptığını ve kötü tarafa geçtiğini, bunun üzerine Adem'e karı olarak yaratılan Havva'ya da yasak elmayı uzatan yılan kılığında tüm insanlığı cezalandırdığını söyleyebiliriz. İşte böyle bir karakteri anlatan kitap da Lilith mitiyle ilgili tarihöncesi yazıtları Gılgamış Destanı'ndan başlayarak derliyor ve günümüzde Lilith mitinin modern hayata yansıyışını, feminizmi, dinlerin Lilith'e ayrı ayrı bakışını, sanatta Lilith'in yerini anlatıyor. Kitabı daha fazla açıklamama gerek yok, sanırım Lilith'le ilgilenen, bu miti merak eden herkesin ilgisini çekecek bir kitap bu.

Kitaptan bazı alıntılar yapmak gerekirse; Jakov Lind, Lilith ve Havva başlığını taşıyan, bu mitin modern bir versiyonunu yaratmayı amaçlayan bir denemede Lilith'ten şöyle bahsedilmekte:

Bir zamanlar Lilith tarafından takip edilen bir adam vardı. İblis normal, basit, hoş bir kadının elbiselerine bürünmüştü ve yalnız kaldığında Adem'i ziyaret etti.

"Neden yalnızsın?" diye sordu Lilith. "Benim yerimi alması için gönderilen karın nerede?"

"Akrabalarını ziyaret etmek için şehir dışına çıktı, ama kısa süre sonra geri dönecek. Seni burada gördüğüne sevinmeyecektir; çünkü senden korkuyor."

"Kız kardeşimin benden korkması için nasıl bir neden olabilir ki?" diye sordu Lilith. "Ben de kalbimde en az onun kadar basitim. Onun kadar iyi ve sevimliyim. Aynen onun da yaptığı gibi annemi, babamı ve çocuklarımı çok seviyorum. Tek farkım onun gibi düşünmüyor olmak, aramızdaki ayrım ruhlarımızda gizli, bedenlerimizde değil."

"Sana inanıyorum" dedi Adem, "ve seni seviyorum; ama huzurlu bir hayata ihtiyacım var."

"Ne istiyorsan onu yap," dedi Lilith, "huzurlu hayatını devam ettir. Ben sadece senin diğer zevcenim ve seni terk etmeyeceğim, geçmişte seni nasıl sevdiysem gelecekte de sevmeye devam edeceğim."

Ve son olarak kitabın arka kapağında bu mitle ilgili tanıtım şöyle verilmiş:

Ve başlangıçta Havva'dan önce Lilith vardı. Adem'in ilk karısı. Gizemli ve baştan çıkarıcı. Kanatları olan ateşli, tahrik edici karaktere sahip olan bir yaratık. Bir Tanrıça mı? Bir Şeytan mı? Yoksa onu takip edemeyen kaba toprak parçası Adem'in kendisine müdahale etmesinden hoşlanmayan bir kadın mı sadece? Kaynaklar onun hakkında neler söylüyor? Geçmiş ve gelecekte, Lilith hakkında bu kadar ilgi çekici olan şey nedir ki; çoğu zaman sevilmeyen, lanetlenmiş, zaman zaman Havva tarafından yeri doldurulan ve bazı zamanlar ise Tanrı'nın sağında oturan bu kadın popülerliğini yitirmiyor. 

Lilit: Işığın bir meleği mi?
İsa'nın dişisi mi?
İlk kadın Şaman mı?
Neden Musevi - Hristiyan erkek fantezileri tarafından rahat bırakılmıyor?

Hepsinin cevabı Vera Zingsem'in derlediği bu mitoloji kitabında.

3 yorum:

  1. Evet mitoloji'ye bende ilgiliyim ama gerçekten bazı kitaplar çok sıkıcı olabiliyor. Mesela Viking'lerle ilgili bir kitap almıştım,içim bayıldı,ama Lilith zaten ilgimi çektiğinden merak ettim. Edinilmeli

    YanıtlaSil
  2. Ya ben de yıllar önce Cumhuriyet gazetesinin salı günü verdiği kitaplardan Çin Efsaneleri'ni okuduktan sonra bir de Halikarnas Balıkçısı'nın Anadolu Efsaneleri'yle "Aa mitoloji ne güzel bişeymiş." demiştim. Orda kaldı sonra o mitoloji merakı sağolsun ders kitabı gibi anlatımı olan sıkıcı nice mitoloji kitabı yüzünden. Lilith çok farklı bunlardan, hele de "ilk asi kadın" miti olması da pek çok hemcinsimizin ilgisini çekiyor konuya. :)

    YanıtlaSil
  3. Bu kitabı gördüğümde bir an önce okumak için deliye dönmüştüm:) Lilith çok sevdiğim mitolojik karakterlerden birisi ve bence aslında o kadar da kötü olmayan sadece günah keçisi ilan edilmiş bir karakter. Onunla ilgili hikayeler yazmayı seviyorum.

    http://nurruyakara.blogspot.com/2009/01/selam-gnlk-tanr-beni-bugn-yaratt-ve.html

    YanıtlaSil

Related Posts with Thumbnails